दुर्गममा पुग्दैन अनुदानको चामल

काठमाडौं ।  मुुलुकको दुर्गम क्षेत्रमा चामल आपूर्तिको जिम्मा पाएको खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनी लिमिडेटले डोल्पाको शे फोक्सुण्डो गाँउपालिकामा गत वर्ष एक दाना पनि अनुदानको चामल लैजान सकेन ।

खाद्यको डोल्पा तिन्जे डिपोमा गत वर्ष स्वीकृत ४५ सय क्विन्टल चामलमध्ये एक गेडा पनि पुगेन । त्यसको अघिल्लो वर्ष चार हजार क्विन्टल स्वीकृत कोटामा २४ सय क्विन्टल मात्र पुगेको थियो । गाउँपालिकाका अध्यक्ष टसी तुन्डुप गुरुङले गएको वर्षभरि चामल ढुवानीको लागि सबैतिर माग गर्दा पनि काम नभएको बताए । ‘हामीले प्रशासन, खाद्यदेखि यस क्षेत्रका सांसद कहाँसम्म कुरा पु¥यायौं तर ढुवानीको लागि कतैबाट पहल भएन,’ उनले भने, ‘चामल नहुँदा यहाँका बासिन्दाले कैयौं दिन लगाएर दुनै पुगेर गर्जो टारे ।’ उनले समस्या राख्दा तिब्बतको बाटो हुँदै ढुवानी गर्नुपर्नेमा चीनले स्वीकृति नदिएको भन्ने जवाफ दिएको पनि बताए । ‘तिब्बतको बाटो ल्याउँदा कम खर्च लाग्ने भनियो तर वर्ष बित्यो चामल आएन,’ उनले भने ।

खाद्यका डोल्पा शाखा प्रमुख कमलराज पाण्डेय खाद्यलाई डोल्पामा सडक मार्गबाट मात्र ढुवानी गर्ने स्वीकृति भएको र कोरोनाको कारण चीनले तिब्बतको बाटो प्रयोग गर्न नदिँदा चामल पु-याउन नसकिएको बताउँछन् । ‘सामान्य अवस्था भएको भए चैतको अन्तिमसम्म तिब्बत हुँदै चामल पुग्थ्यो । तर अहिलेसम्म पनि जान अनुकूल रहेन,’ उनले भने, ‘त्यसअघिको वर्षको चामल मौज्दात रहन्थ्यो होला तर स्थानीयबाटै माग कम भयो ।’ खाद्यले तिन्जेमा अस्थायी डिपो सञ्चालन गरेको छ । पाण्डेयले चीनले १५ दिनको मात्र भिसा स्वीकृति दिने हुनाले १५ दिनको लागि मात्र डिपो सञ्चालन हुँदै आएको बताए । खाद्यका नायब महाप्रबन्धक श्रीमणिराज खनाल तिब्बतको बाटो हुँदै ढुवानीको लागि परराष्ट्र स्तरबाट पहल भए पनि सम्भव नभएको बताउँछन् । ‘डोल्पामा हामीलाई हेलिकप्टरबाट ढुवानी गराउन स्वीकृति दिइएको छैन । अर्को कुरा हेलिकप्टरबाट सम्बन्धित ठाउँमा ढुवानी गराउन पनि चीनको सीमा क्षेत्र हुनाले सम्भव छैन,’ खनालले भने, ‘स्थानीय तहले आफ्नै पहलमा दुनैबाट ढुवानी गराउन सक्थे, तर चासो देखाएनन् ।’

उता बाजुरा र मुगुमा पनि खाद्यान्न अभाव सुरु भएको छ । बाजुरामा अगाडिको मौज्दात सकिएको र नयाँ ढुवानीका लागि सडक बिग्रिएसँगै खाद्यान्न अभाव देखिएको खाद्यको बाजुरा शाखाका प्रमुख मेघराज ओझाले जानकारी दिए । उनले शाखा कार्यालय रहेको गोदाममा अहिले चार सय क्विन्टल मौज्दात रहे पनि अन्य डिपो र बिक्री केन्द्रमा चामल नरहेको बताए ।

महाप्रबन्धक खनालले केही जिल्लामा खाद्यान्न अभावको जानकारी आएको र कसरी ढुवानी गर्न सकिन्छ भनेर छलफल भइरहेको बताए । उनले भने, ‘चामल पर्याप्त छ, पहिलो त सडक नै हो विकल्प । हवाई मार्गबाट पठाउन बढी महँगो पर्छ तर त्यो विकल्प पनि खुलै छ ।’

#नागरिक दैनिक